Scepter - berło cesarskie

wojtekb4

W miesięczniku "Wiedza i życie" z maja 2007 ukazał się ciekawy artykuł o wykopaniu przez archeologów na Palatynie w Rzymie cesarskiego berła (scepter) należącego do cesarza Maksencjusza.

Z "Wikipedii":
Maksencjusz, właściwie Marcus Aurelius Valerius Maxentius (ur. ok. 280, zm. 312), cesarz rzymski od 306 do 312 roku. Syn Maksymiliana i jego drugiej żony - Eutropii, brat dwóch cesarzowych: Teodory i Fausty.
Po śmierci Konstantyna Chlorusa w 306 roku, legiony w Brytanii cesarzem obwołały jego syna - Konstantyna Wielkiego. Natomiast plebs rzymski i pretorianie cesarzem obwołali Maksencjusza. W 312 roku doszło do wojny z Konstantynem, która zakończyła się klęską Maksencjusza przy Moście Mulwijskim koło Rzymu.
Maksencjusz utonął w Tybrze, podczas ucieczki 28 października 312.

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

nabializm

Wojtku

Świetnie że to zamieściłeś Smile

jakże miło się zrobiło gdy mowa w artykule o III i IV wieku. W wolnej chwili zabiorę się za dokładniejsze przeczytanie artykułu.

wojtekb4

Berła (scepter) występują na monetach jako atrybut władcy (rzadziej) i jako atrybut personifikacji (znacznie częściej). Występują też oddzielnie, jako symbole władzy. Mają różny kształt i długość.

Tutaj, na monetach Probusa, berło długie jest zakończone u góry kulą, podobnie jak to znalezione w Rzymie :

[link widoczny dla zalogowanych]

Ciężki aureus cesarza Probusa z mennicy Siscia z roku 277 n.e.
Awers: IMP C M AVR PROBVS P F AVG, popiersie w stroju i wieńcu laurowym w prawo.
Rewers: SECVRITAS SAECVLI, Securitas siedząca na lewo, w prawym ręku berło, lewa oparta na głowie.
Odcinek: SIS.
Katalog: Cohen 631.

[link widoczny dla zalogowanych]

Srebrzony antoninian Probusa z brązu z mennicy Rzym z roku 277.
Awers: IMP C M AVR PROBVS AVG, popiersie w zbroi i koronie radialnej w prawo.
Rewers: P M TR P COS P P, Probus stojący między dwoma sztandarami, lewa ręka trzymająca berło.
Odcinek: XXIB.
Katalog: RIC 607.

Tutaj zaś częściej spotykane na monetach berło długie zakończone figurą orła :

[link widoczny dla zalogowanych]

Antoninian z brązu Probusa z mennicy w Rzymie.
Awers: IMP C M AVR PROBVS P F AVG, popiersie Probusa w stroju cesarskim i koronie radialnej w lewo, w prawym ręku trzymającego berło zakończone orłem.
Rewers: VIRTVS PROBI AVG, Probus na koniu tratujący wroga.
Odcinek: XXIP.
Katalog: RIC 818 P.

[link widoczny dla zalogowanych]

As Gordiana III.
Awers: IMP GORDIANVS PIVS FEL AVG, popiersie w stroju i wieńcu laurowym na prawo.
Rewers: PONTIFEX MAX TR P IIII, COS II, Gordian stojący w kwadrydze jadącej na lewo, trzymający gałązkę oliwną i berło zakończone orłem, za nim Wiktoria, w tle z lewej dwóch legionistów.
Odcinek: P P.
Katalog: RIC 321a, Sear 8798, Cohen 289.

Tu zaś klasyczna grecka moneta Aleksandra Macedońskiego gdzie na rewersie Zeus trzyma długie berło zakończone kwiatem lotosu :

[link widoczny dla zalogowanych]

Srebrna tetradrachma Aleksandra Wielkiego.
Awers: głowa Alerksandra w skórze lwa.
Rewers: ALEXANDROY, Zeus siedzący na tronie na lewo, trzymający w prawym ręku orłą, lewa oparta na berle zakończonym z kwiatem lotosu.
Katalog: Sear 6713.

A tutaj rzymski denar republikański gdzie na rewersie berło występuje oddzielnie (bez osoby lub personifikacji) ale w towarzystwie innych symboli - berło z końcówką bardzo podobną do tego odnalezionego w Rzymie :

[link widoczny dla zalogowanych]

Srebrny denar Cn Cornelius Lentulus Marcellinus prawdopodobnie z mennicy hiszpańskiej z lat 76-75 p.n.e.
Awers: popiersie Geniusza Ludu Rzymskiego udrapowane i w diademie, za szyją z lewej berło, nad głową litery G P R.
Rewers: berło otoczone wieńcem, glob i ster, poprzez pole napis: EX-S.C, na dole napis: LENT.CVR*FL.
Katalog: Cr393/1b, Syd 753.

I jeszcze denar pośmiertny Juliusza Cezara z Wenus trzymającą długie berło :

[link widoczny dla zalogowanych]

Denar pośmiertny Juliusza Cezara z 44 r.p.n.e.
Awers: CAES[AR DICT]IN PERPETVO, głowa Cezara w welonie na prawo.
Rewers: P. SEPVLLIVS MACER, Wenus stojąca na lewo, w prawej dłoni trzymająca Wiktorię, w lewej długie berło, o berło oparta tarcza.
Katalog: Crawford 480/13; Sear 107d; Sydenham 1074; RSC 39.

Na wczesnym denarze Karakalli występuje na rewersie Salus z długim berłem dookoła którego jest owinięty wąż :

[link widoczny dla zalogowanych]

Denar Karakalli z roku 201, mennica Laodicea.
Awers: ANTONINVS AVGVSTVS, popiersie w stroju i wieńcu laurowym na prawo.
Rewers: SAL GEN HVM, Salus stojąca na wprost z głową na lewo, podająca rękę jeńcowi, w drugiej długie berło z owiniętym wężem.
Katalog: RIC 350, RSC 558a, BMC 701, Sear 6883.

A na sestercu Sewera Aleksandra berło trzymane przez Jowisza / Jupitera ma końcówkę bardzo podobną do tego znalezionego niedawno w Rzymie :

[link widoczny dla zalogowanych]

Sesterc Sewera Aleksandra z lat 222-231 n.e.
Awers: IMP SEV ALEXANDER AVG, popiersie w prawo udrapowane i w wieńcu laurowym.
Rewers: IOVI CONSERVATORI S-C, Jupiter stojący na lewo, trzymający wiązke piorunów i długie berło, ochraniający Aleksandra stojącego po lewej.
Katalog: Sear 7966. RIC 558, Cohen 74, BMC 692

A teraz dwa przykłady krótkiego berła :

[link widoczny dla zalogowanych]

Sesterc Balbinusa.
Awers: IMP CAES D CAEL BALBINVS AVG, popiersie w stroju i wieńcu laurowym na prawo.
Rewers: PM TRP COS II PP, Balbinus stojący na lewo, trzymający gałązkę oliwną i krótkie berło.
Katalog: RIC 16, Cohen 21, BMC 28RIC 16.

[link widoczny dla zalogowanych]

Sesterc Gordiana III z roku 240.
Awers: IMP GORDIANVS PIVS FEL AVG, popiersie w prawo udrapowane i w wieńcu laurowym.
Rewers: P M TR P III COS P P,cesarz siedzący na lewo, trzymający glob i krótkie berło.
Odcinek: S-C.
Katalog: RIC 294a, Cohen 231, Sear 8728.

Wszystkie zdjęcia: Wildwinds.