ZŁOTÓWKA RZECZYPOSPOLITEJ KRAKOWSKIEJ

nabializm

ZŁOTÓWKA RZECZYPOSPOLITEJ KRAKOWSKIEJ z roku 1835.
Tadeusz Kałkowski

Awers: Herb miasta Krakowa. Góra w otoku: WOLNE MIASTO KRAKOW.
Srebro, średnica 20 mm, ciężar 3,12g.

A oto numizmat nie mniej interesujący od poprzednich, ostatnia rdzennie polska moneta okresu porozbiorowego. Wraz z nią zaglądnijmy do Krakowa, wyprzedzając cokolwiek w opisie monety Królestwa Kongresowego.
Kongres wiedeński w roku 1815 utworzył, jak wiadomo, „Wolne, Niepodległe i Sciśle Neutralne Miasto Kraków z Okręgiem” – tak brzmiała jego oficjalna nazwa, popularnie zaś miniaturowe to państewko nazwano Rzecząpospolitą Krakowską.
Pomyślne było jako niezależne państwo konstytucyjne, pozostające pod opieką trzech mocarstw zaborczych, których rezydenci mieli decydować o wszystkich jego sprawach wewnętrznych. Przez lat piętnaście żyło ono względną samodzielnością, ale po upadku powstania listopadowego w r. 1831, gdy do Krakowa zjechało mnóstwo uchodźców z Królestwa, rezydenci przejęli faktyczną władzę nad miastem i stali się organem nadrzędnym w stosunku do senatu i Zgromadzenia Reprezentantów. W r. 1836 pod błahym pretekstem wojska zaborców obsadziły miasto, ale wskutek interwencji państw zachodnich do likwidacji Wolnego Miasta wówczas jeszcze nie doszło. Dopiero dziewięciodniowa rewolucja krakowska w lutym 1846 r. doprowadziła do aneksji Krakowa przez Austrię.
Jeżeli chodzi o sprawy monetarne, to monetą obiegową Rzeczypospolitej Krakowskiej były pieniądze Królestwa Kongresowego. W okresie powstania listopadowego chętnie przyjmowano pieniądze powstańczego Rządu Narodowego. W wielu starych rodzinach krakowskich są one jeszcze dzisiaj pokazywane jako cenne pamiątki narodowe.

ZŁOTÓWKA RZECZYPOSPOLITEJ KRAKOWSKIEJ z roku 1835.
Rewers: Legenda: 1 ZŁOTY 1835.

Dopiero około r. 1834, gdy w wyniku represji popowstaniowych rząd carski wprowadza w Królestwie do obiegu monetę z legendą rosyjsko-polską, ludność krakowska, podniecana przez emigrantów z Kongresówki, nie chce jej przyjmować, burzy się, zanosi wreszcie petycję do senatu o emisję własnej, krakowskiej monety. Za zgodą rezydentów senat zamawia w mennicy wiedeńskiej pieniądze dla Wolnego Miasta. Wybito wówczas:
180 000 szt. 5-groszówek za 30 000 złp
150 000 szt. 10-groszówek za 50 000 złp
20 000 szt. 1-złotówek za 20 000 złp
--------------------------------------------------
Razem za 100 000 złp
Wszystkie trzy monety mają jednakowy rysunek i datę: 1835 rok. W następnym roku do tych monet miały dojść jeszcze miedziane trojaki i srebrne dwuzłotówki. Mennica przygotowała już ich próby, które dzisiaj są niezmiernie rzadkimi i cennymi numizmatami. Ale do wybicia ich już nie doszło wskutek wzmiankowanych powyżej wydarzeń politycznych.
Po wcieleniu Krakowa do Austrii w roku 1846 prawomocnym pieniądzem stała się tu waluta austriacka. Do końca 1847 roku należało na nią wymienić kursujące dotąd monety krakowskie i monety Królestwa Polskiego po kursie: 1 złoty reński równy złp 4 gr 12.
Co można było kupić za te krakowskie złotówki? Zachował się u mnie oryginalny rachunek stolarza za meble dostarczone w r. 1845 jakiemuś budowniczemu: stół z szufladą z drewna świerkowego 18 złp, leżnia (sofa) z drewna jesionowego 27 złp, 12 krzeseł wyplatanych trzciną 175 złp, biurko jesionowe z dwiema szufladami i zamkami 48 złp oraz „narzędzia do rysunku”, tj. „deszczka” 4 złp, „lenijał” 2 złp, „kątki” (zapewne trójkąt) 2 złp i „kańczaczki” 5 złp – razem 13 złp.

artykuł z Troyak Club - Bulletin# 56

nabializm

Dla zainteresowanych ceny tych monet i ich stany w WCN
[link widoczny dla zalogowanych]

Shiver

nabializm

Dziękuję za rozwinięcie tego starego tematu Smile

Witamy u nas na forum Laughing

Trzeba przyznać że ta 1 złotówka ma coś w sobie, jest naprawdę ładna Smile

szkoda że ta cena jest mało przystępna. Tak domniemywania Kałkowskiego są ciekaw, szkoda że nie mamy potwierdzenia że istnieją jakieś stemple dla tych miedzianych trojaków i srebrnych dwuzłotówek. Spytam może kolega orientuje się w projektantach monet z XIX wieku i czy wiadomo kto mógł być autorem tej monety. Może jakaś literatura jest na ten temat?

Shiver

Żadna dostępna mi literatura nie wspomina o projektancie ale... jest wyzwanie Wink

Stemple znajdują się prawdopodobnie nadal w archiwum Mennicy Wiedeńskiej, dokumenty dotyczące zamówienia ich wybicia - w wiedeńskim Archiwum Dworu. Może ktoś ma ochotę wybadać sprawę?
Prezes, o ile się nie mylę, włada odpowiednim językiem? Wink

nabializm

Tak Prezes by się tu przydał - tak więc wzywam harpsycho gdzie jesteś?? Niema hm to szkoda, może ktoś z Forumowiczów ma blisko do Wiednia, ja niemieckim niestety nie władam.

Skoro są dokumenty to faktycznie sprawa może być prosta Wink

no zobaczymy czy coś z tego wyjdzie ciekawego. Trzeba poczekać czy prezes się odezwie w tej sprawie. Trop już mamy Smile

wiedeńskie Archiwum Dworu