DWUZŁOTÓWKA Z POWSTANIA LISTOPADOWEGO

nabializm

DWUZŁOTÓWKA Z POWSTANIA LISTOPADOWEGO z roku 1831.
Tadeusz Kałkowski

Awers: Herb polsko-litewski na na ukoronowanej prostej tarczy. Nad nią napis: KRÓLESTWO POLSKIE. Srebro, średnica 26,5 mm, ciężar 9,09 g.

Powstańczy Rząd Narodowy przystąpił bez zwłoki do organizacji skarbu i wybicia nowej monety, z której zniknął znienawidzony dwugłowy Orzeł carski.
Surowca miedzianego i srebrnego dostarczyć miała ściągnięta z obiegu moneta carska.
Stopę menniczą pozostawiono bez zmiany, tę samą, która była ustanowiona w r. 1815. Mennicę warszawską oddano pod zarząd Banku Polskiego.

Poza banknotem wydanym wcześniej oraz dukatem, seria monet powstańczych Rządu Narodowego obejmowała cztery monety:
miedzianego trojaka, bilonowego dziesiątaka oraz srebrne: dwu- i pięciozłotówkę.
Wszystkie cztery mają jednakowy rysunek awersu, który oglądamy powyżej na zdjęciu.
W swym kształcie są to już monety zupełnie nowoczesne.
Pięciozłotówka ma na obrzeżu wbitą w głąb legendę: „BOŻE ZBAW POLSKĘ”.
Litery „K-G”, widoczne na rewersach wszystkich czterech sztuk,
to inicjały Karola Gronau, zarządcy mennicy warszawskiej w latach 1829 – 1834.
Pośpiech, z jakim w mennicy warszawskiej przygotowywano stemple do bicia monet powstańczych, spowodował stosunkowo dużo błędów w ich rysunku.
Lakome to kąski dla dzisiejszych zbieraczy.
Oto one:
-- w pięciozłotówkach: błąd w legendzie rewersu 311/625 zamiast prawidłowego ułamka 211/625;
-- w dwuzłotówkach: w herbie Pogoń rycerz nie posiada pochwy od miecza; na innym egzemplarzu błąd literowy ZLOTE i brak kropki po POL;
-- w dziesięcio- i trzygroszowkach: wyraźne dwa warianty w rysunku łap Orła: łapy proste (pospolite) i łapy zgięte (okazy raczej rzadkie).

DWUZŁOTÓWKA Z POWSTANIA LISTOPADOWEGO z roku 1831.
Rewers: W wieńcu dębowym wartość monety: 2 ZŁOTE POLSKIE. Pod wieńcem litery „KG” Karola Gronau, zarządcy mennicy warszawskiej. Górą w otoku napis: 43 43/125 Z Grzywny Czystej Kolońskiej. Dołem: ROKU 1831.

Prócz monet obiegowych Rząd Narodowy wydał również małe szkatułki, zawierające komplet monet z przymocowanym do wewnętrznej części wieczka banknotem jednozłotowym.
Te pełne romantycznego wdzięku szkatułki są obecnie bardzo poszukiwane przez zbieraczy. Wieczka szkatułek ozdobione są srebrnym Orzełkiem i dwuwierszem:

Dawne wyrocznie Lecha niebo nam ogłasza !
Polacy ! To nasz Orzeł ! Ta ziemia jest nasza !

Szybki upadek powstania listopadowego spowodował wycofanie z obiegu przez rząd carski monet powstańczych. Te, które ocalały od tygla topniczego, stały się cennymi pamiątkami narodowymi. Zamawiano nawet szkatułki podobne do oficjalnych. Nie ma na nich jednak Orzełka i owego dwuwiersza.

Jaka była siła kupna monet powstańczych? Sięgamy do pracy S. Siegla Ceny w Warszawie w latach 1816-1914 (Poznań 1949). Z przestudiowania cen artykułów pierwszej potrzeby wynika, że wypadki powstania listopadowego nie wpłynęły na podwyżkę cen.

Oto niektóre z nich, podane dla roku 1831: funt (405 gramów) chleba razowego kosztował 4 grosze, pytlowego 6 gr, wołowiny i wieprzowiny 10-12 gr, słoniny 24 gr, masła 25 gr, cukru 40 gr, jajko sztuka 2 gr. Kwarta (około 1 litra) mąki żytniej 11 groszy, pszennej 14 gr, kaszy jęczmiennej 8 gr, gryczanej 11 gr. Wódka była droga: kwarta okowity 60-70 groszy. A zarobki? Murarz zarabiał dziennie 100-130 groszy, stolarz 150-160 groszy, robotnik niekwalifikowany 45-55 gr. Z tych zarobków na żywność musieli przeznaczyć chyba nie więcej niż połowę.

Troyak Club # 53

nabializm

dla zainteresowanych ceny tych monet na WCN
[link widoczny dla zalogowanych]

Stanis51S

Chciałbym troszke uzupełnić.

2 złote występuje jeszcze z błędnym napisem ZLOTE - rzadkie.
2 złote - Pogoń bez pochwy od miecza, rzadkie.

Oprócz tych dwózłotówek występóją nominały:

3 grosze,miedż

10 groszy srebro.

5 złotych srebro

Artykuł bardzo ciekawy same plusy.
Stanis.

nabializm

Dziękuję za rozwinięcie wątku, a jeśli chodzi o artykuł to Pan Tadeusz Kałkowski zamieścił go w swojej książce Tysiąc Lat Monety Polskiej Smile

nabializm

Zwrócono mi uwagę na błąd popełniony przez T. Kałkowskiego. W tym artykule.
Dyskusja toczyła się w wątku:
[link widoczny dla zalogowanych]
niezadowolenie Wink

Pani Urszuli - miedziaczki

Stanis51S

Uszanowanie dla żony Pana Granit01 o niku miedziaczki.
Stanis-Siwa Głowa Very Happy